وزارت علوم، نورمگز، سیویلیکا، مگیران،...

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق، گرایش جزا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، موسسه آموزش عالی باختر ایلام،ایران

3 گروه حقوق، حقوق جزا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، ایلام، ایران

چکیده

زمینه: مسئولیت مدنی پزشک، به‌عنوان یکی از مقوله‌های موردبحث در حوزه مسئولیت مدنی و حقوق خصوصی، از اهمیتی به ­سزا برخوردار است. مسئولیت مدنی در حقوق ایران به تبعیت ازنظر غالب فقهی، مبتنی بر نظریه اتلاف وتسبیب است. بر این اساس، بیشتر حقوقدانان مسئولیت پزشک را نیز با تکیه‌بر این دو قاعده توجیه نموده‌اند.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه، کلیه مقالات چاپ‌شده تا پاییز 1400 به زبان فارسی درزمینه مسئولیت عوامل مؤثر در جراحی با نگاهی به آموزه­های فقهی بررسی قرار گرفتند. این مقالات از طریق جستجو در پایگاه­های اطلاعاتی، فصلنامه حقوق پزشکی، نشریه جراحی ایران، sid.ir، فصلنامه فقه پزشکی و نشریات سیویلیکا، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، با استفاده از کلیدواژه‌هایی نظیر مسؤولیت مدنی، فقه اسلامی، تعهد و مسؤولیت پزشک، خطای پزشکی و مسئولیت کیفری به‌دست‌آمده‌اند. همچنین از مجلات معتبر علمی از مقالات و وب سایت­های فوق استخراج‌شده است.
یافته‌ها: با توجه به بررسی سیر تاریخی قوانین مصوب در باب مسئولیت پزشک در حقوق ایران، به‌موجب قانون مجازات 13۹2 در صورت عدم تقصیر پزشک در علم و عمل ضمانی برای وی وجود ندارد، هرچند برائت اخذ نکرده باشد (تبصره‌ی 1 ماده‌ی 4۹۵)؛ درواقع قانون مجازات جدید مبنای تقصیر را پذیرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Responsibility of Effective Factors in Surgery in Iranian Law with a Look at the Teachings of Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Sajjad Momeni 1
  • Firozeh Geravandi 2
  • Ahmad Khosravi 3

1 Department of Law, Criminal Law, Payame Noor Univerity, Tehran, Iran

2 Department of Geography and Urban Planning, Bakhtar University, Ilam, Iran

3 M.Sc. in Law, Criminal Law major, Islamic Azad University, Ilam Research Sciences Branch, Iran

چکیده [English]

Background: The civil liability of the physician is of high significance as one of the issues argued in the civil liability and private law. Civil liability in Iranian law, based on the majority of jurisprudence, is relied on the theory of loss and causation. Accordingly, most jurists have justified the physician’s liability by relying on these two rules.
Materials and Methods: In this study, all articles published up to the winter 2021 in Persian on the liability of the influential factors in surgery with view to jurisprudence teachings were reviewed. By searching databases, Quarterly Journal of Medical Law, Iranian Journal of Surgery, sid. ir, Quarterly Journal of Medical Jurisprudence and Civilica Publications, Quarterly Journal of Private Law Research, through keywords as civil liability, Islamic jurisprudence, commitment and liability of physician, medical error and criminal liability, these articles were obtained. It has also been derived from reliable scientific journals from the above-mentioned articles and websites.
Findings: According to law historical course on physician’s liability in Iranian law, based on 2013 Penal Code, if the physician is not at fault in science and practice, there is no guarantee for him, even if he has not been acquitted (paragraph 1 of Article 495); indeed, the new penal code has adopted guilt basis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civil liability
  • Islamic jurisprudence
  • Physician commitment and liability
  • Medical error
  • Criminal liability

 OPEN ACCESS

©2024 The author(s). This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source, provide a link to the Creative Commons license, and indicate if changes were made. The images or other third party material in this article are included in the article’s Creative Commons license, unless indicated otherwise in a credit line to the material. If material is not included in the article’s Creative Commons license and your intended use is not permitted by statutory regulation or exceeds the permitted use, you will need to obtain permission directly from the copyright holder. To view a copy of this license, visit: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

PUBLISHER NOTE

Sami Publishing Company remains neutral concerning jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.

CURRENT PUBLISHER

Sami Publishing Company

  1. الف) منابع فارسی

    کتاب

    1. اسماعیلی، کتایون (1383) ملاحظات اخلاقی و قانونی در مدیریت خدمات بهداشتی، انتشارات طاق‌بستان.
    2. آشتیانی، لیلا (1384) پژوهش شیوه رسیدگی به پرونده‌های پزشکی در منظر آرای محاکم، دادسرای ویژه جرائم پزشکی، دارویی، منطقه 19.
    3. تفرشی، مریم (1380) قانون و مقررات، تاریخ و تحولات پرستاری، انتشارات ماهتاب.
    4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1364) ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش، ابن‌سینا، چاپ اول، تهران.
    5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376) ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، چاپ هشتم.
    6. علیرضایی، نسرین (1381) قانون و پرستار، نشر سالمی، تهران.
    7. عمید، حسن (1375) فرهنگ عمید، انتشارات جاویدان، چاپ یازدهم، تهران.
    8. کاهانی، علیرضا (1379) بررسی خطاهای پزشکی در رشته پرستاری، معاونت امور پژوهشی، آموزشی سازمان پزشکی قانونی کشور.
    9. کاتوزیان، ناصر (1394) محشای قانون مدنی در نظم کنونی حقوقی، تهران، میزان. ج 4.
    10. گلدوزیان، ایرج (1383) حقوق جزای اختصاصی: جرائم علیه تمامیت جسمانی، شخصیت معنوی، اموال و مالکیت، امنیت و آسایش عمومی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دهم.
    11. گلدوزیان، ایرج (1392) محشای قانون مجازات اسلامی: بر مبنای قانون مصوب 1392.

     

    مقالات

    1. زندیه، الهام، ادریسی، فرهاد (1394) مبنای مسئولیت و مشروعیت‌های جراحی زیبایی و ترمیمی. دانشنامه حقوق سیاست. ش 5.
    2. فیستا، جانین، (1385) حقوق و مسئولیت پرستاران، به نقل از دکتر محمود عباسی، مقاله مسئولیت تیم پزشکی در اعمال 3. جراحی مجله حقوقی دادگستر، سال هفتادم، دوره جدید، شماره 54.
    3. کاظمی، محمود. (1390) «ضرورت تغییر نظام مسئولیت مدنی پزشکی حقوق ایران، با نگاهی به تحولات ایجادشده در حقوق فرانسه»، حقوقی دانشگاه تهران، دوره 41، ش 2.

    پایان‌نامه

    1. اکبری، خدیجه؛ (1385) مسئولیت کیفری پرستاران در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
    2. فرشاد صحتی، (1383) مسئولیت کیفری پزشکان ناشی از جرائم و تخلفات پزشکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهرانسر مرکز

    ب) منابع عربی

    1. خمینی، روح ا...، (1376) تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، ج 4، موسسه اسماعیلیان.
    2. خمینی، روح اله، (1410) تحریرالوسیله، ج 2، موسسه اسماعیلیان.
    3. گودرزی، فرامرز، (1377) پزشکی قانونی، جلد 1، تهران، انیشتین، چاپ اول.
    4. محقق حلی، (1411) شرایع الاسلام، ترجمه ابوالقاسم بن احمد یزدی، ج 4.
    5. نجفی، شیخ محمدحسن، (1404) جواهرالکلام، ج 42 و 43، چ 6، کتابخانه اسلامیه.