وزارت علوم، نورمگز، سیویلیکا، مگیران،...

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارحقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد شهریار، البرز، ایران

3 دکترای الهیات، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

چکیده

محتوای قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را می توان مبتنی بر دو نوع تبعیض جنسیتی در مورد زنان دانست که این تتبعیض‌ها از دو قسم مثبت و منفی قابل‌بررسی هستند. زنان در زمینه حقوق اداری و قانون کار، دارای حقوقی برابر با مردان هستند و بر آن در قانون اساسی تأکید شده است و اصل 21، حقوق زنان را هدف قرار داده و می‌گوید دولت موظف است با رعایت موازین اسلامی حقوق زنان را در همه ابعاد تضمین کند. بااین‌حال، قراردادن قید الزام به رعایت موازین اسلامی باعث شد که در تفسیر اصل 115  قانون اساسی، واژه رجل سیاسی با تعبیری جنسیتی همراه باشد، بدون آنکه الزاماً چنین قصدی از سوی قانون‌گذار وجود داشته باشد. تفسیر شورای نگهبان ایران در سال 1395 نیز در استفاده از همین واژه عملاً کمکی به حل این معضل به نفع حقوق زنان و برای دستیابی به حقوق سیاسی برابر با مردان نکرد و این تبعیض به قوت خود باقی است. روش پژوهش این مقاله کیفی و با رویکرد توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات از مقالات، کتاب ها و وبگاه‌های اینترنتی است. نتیجه آنکه چون اکثریت مردان بر امور اداری تسلط دارند، تفسیر شورای نگهبان نیز در عمل و به‌صورت ناخواسته منجر به تبعیض علیه زنان شده و اگرچه تبعیض مثبت به نفع زنان در قانون اساسی ایران گنجانده شده است، اما در عمل تفسیر این شورا تأثیر آن را تحت‌الشعاع قرار داده و منجر به تبعیض منفی علیه زنان گردیده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gender Discrimination Against Women in Iran's Administrative and Political Laws According to The Constitution

نویسندگان [English]

  • Mohammadjavad Javid 1
  • Omid Norouzi 2
  • Tahereh Farmanesh 3

1 Associate Professor Faculty of Law and Political Science University of Tehran ,Tehran,Iran

2 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Sciences, Azad University, Shahriar Branch, Alborz, Iran

3 Ph.D. in Theology, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Mazandaran University, Mazandaran, Iran

چکیده [English]

The content of the Constitution of the Islamic Republic of Iran can be considered based on two types of gender discrimination against women, which can be analyzed in two ways: positive and negative. Women have the same rights as men in the field of administrative and labor law, and it is emphasized in the Constitution. Article 21 of the Constitution, targets women's rights and obliged the government to guarantee women's rights in all aspects by observing Islamic standards. However, the requirement to comply with Islamic standards caused the   word political man to be associated with a gendered interpretation in the interpretation of Article 115 of Constitution, without necessarily having such an intention on the part of the legislator. The interpretation of Iran's Guardian Council in 2015  also did not help to solve this problem in favor of women's rights and to achieve equal political rights with men, and this discrimination remains in effect. The research method of this article is qualitative with a descriptive analytical approach and gathering information from articles, books and internet sites. The result is that because the majority of men dominate the administrative affairs, the interpretation of the Guardian Council has led to discrimination against women in practice and unintentionally, and although positive discrimination in favor of women is included in the Iranian  Constitution, but in the practice of interpretation of this Council; its effect has overshadowed and led to negative discrimination against women

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran's constitution
  • Political rights
  • Administrative rights
  • Women's rights
  • Labor law

OPEN ACCESS

©2023 The author(s). This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source, provide a link to the Creative Commons license, and indicate if changes were made. The images or other third party material in this article are included in the article’s Creative Commons license, unless indicated otherwise in a credit line to the material. If material is not included in the article’s Creative Commons license and your intended use is not permitted by statutory regulation or exceeds the permitted use, you will need to obtain permission directly from the copyright holder. To view a copy of this license, visit: http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

PUBLISHER NOTE

Sami Publishing Company remains neutral concerning jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.

CURRENT PUBLISHER

Sami Publishing Company

  1. 1. جاوید، محمدجواد، عباس اشرفی و عصمت شاهمرادی. (1394). «تبعیض مثبت به نفع زنان با تأکید بر حقوق شهروندی. مطالعات استراتژیک زنان»، دوره 17، شماره 66، صص 157-193.

    1. جاوید، محمدجواد، (1395). «تبعیض مثبت در اسلام و حقوق اقلیت های دینی در حکومت اسلامی»، مجله حکومت اسلامی سال 18، شماره 1 (پیاپی 67)، صص 138-162.
    2. حسن نیا، علی، زهرا، فاضلی. 1398. «مطالعۀ تطبیقی حقوق سیاسی اجتماعی زنان، پیش و پس از انقلاب اسلامی ایران»، مجله مطالعات تطبیقی پژوهش های معاصر اسلامی، دوره1، شماره 1، صص 73-92.
    3. حسینی، راحله سادات؛ جاوید، محمدجواد ؛ حسینی ، سید محمد ؛ درویشی بابک. ( 1400). «زنان و حق بر تأمین اجتماعی با تأکید بر قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات راهبردی زنان، دوره 23 ، شماره 91، صص49-70.
    4. حیدری، لادن، محمد جلالی، سیدرضا صالحی و محمد جواد جاوید.(1397). «نقش سیاسی شهروندان در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دیدگاه های مرتبط با آن». مجله حقوق پزشکی، دوره 12، شماره 46.
    5. عمیدزنجانی، عباسعلی. (1362). مبانی فقهی کلیات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ اول، تهران، انتشارات دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
    6. گرجی، منیره. (1364). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. جلد سوم، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
    7. معین، محمد. ( 1366).فرهنگ معین، یک جلدی، چاپ بیستم، تهران، نشر زرین.
    8. منشور حقوق و مسئولیت های زنان در جمهوری اسلامی ایران، (1383). شورای عالی انقلاب فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی شورای فرهنگی اجتماعی زنان، جلسه 546.
    9. موسوی بجنوردی، سید محمد. (1346). مجله زنان، شماره ۳۵.
    10. مور، ویلیام. (1397). «زمینه های حفظ برتری با مسدود کردن اقدام مثبت»، شماره 17، صص 54-59.
    11. مهرپور، حسین. (1374). حقوق بشر در اسناد بین‏المللی و موضع جمهوری اسلامی ایران، چاپ چهارم، تهران، نشر اطلاعات.
    12. نجفی اسفاد، مرتضی و فرید محسنی. (۱۳۷۱).حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران. چاپ دوم، تهران، انتشارات بین المللی المهدی.
    13. وفادار، علی. ( 1377). حقوق اساسی و تحولات سیاسی. چاپ دوم، تهران، نشر شروین.
    14. هاشمی، سیدمحمد. (13982). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم. چاپ سوم، تهران، نشر میزان